Sanalika Koliq

Ceza Hukukunda Uzman Görüşü

Türk ceza uygulamasında uzman görüş veya bilimsel mütalaa olarak da bilinen hukuki mütalaa, Ceza Muhakemesi Kanununda düzenleme alanı bulmuştur. Kanun koyucunun md.67/6’da ifade ettiği hukuki mütalaa kurumu gereği dava taraflarının uzmanından bilimsel mütalaa alması mümkündür. Bilimsel mütalaa hazırlatabilecek kişiler; cumhuriyet savcısı, şüpheli, sanık, katılan, vekili, müdafi ya da yasal temsilcidir. Bu kişiler, davanın herhangi bir aşamasında uzmanından bilimsel mütalaa almak suretiyle bilirkişi raporu ile değerlendirilmek üzere dava dosyasına ekleyebilirler. Ceza Muhakemesi Kanunu md.68/3 hükmü gereği bilimsel mütalaa hazırlatılan uzmanın duruşmada dinlenmesi de mümkündür.



Hukuki Mütalaa İle İlgili Bilinmesi Gereken Önemli Hususlar

Uzman görüşü ile ilgili bilinmesinde fayda bulunan hususlar şu şekilde ifade edilebilir:

• Davaya konu teşkil eden olayla alakalı olarak taraflar, uzmanından hukuki mütalaa alabilir ve hazırlatılan bilimsel mütalaayı mahkemeye ibraz edebilirler.
  
• Bilimsel mütalaa hazırlatılması için taraflara ek süre verilmesi mümkün değildir. Aynı şekilde, bilimsel mütalaa için davanın ertelenmesi de söz konusu değildir.
  
• Bilimsel mütalaa raporu hazırlatılan uzmanın mahkemeye davet edilmesi ve dinlenilmesi mümkündür. Bu noktada mahkeme hakimi talep halinde ya da resen ilgili uzmanı davet edip dinlenme kararı verebilir.
  
• Uzmanın mahkemeye davet edilmesiyle duruşma sürecinde uzmana, gerek hakim gerekse taraflar gereken soruları yöneltebilir.
  
• Mahkemece duruşmaya çağrılan uzman, haklı bir gerekçe öne sürmeksizin duruşmaya katılım sağlamazsa bu durumda hazırladığı bilimsel mütalaanın mahkeme tarafından değerlendirilmeyeceği bilinmelidir.
  

Hukuki mütalaa sayesinde hukuki uyuşmazlıkların tam ve muntazam bir biçimde aydınlatılması adına gerekli bilgilere erişilebilir. Hakikatin tezahür etmesine büyük ölçüde hizmet eden hukuki mütalaanın takdiri bir delil niteliğinde olduğunu bilmek gerekir. Davaların büyük ölçekte deliller ve tanık beyanları ile yürütüldüğü göz önüne alındığı takdirde hukuki mütalaanın önemi daha net bir şekilde kavranabilir.

Dava hakiminin, taraflar arasındaki uyuşmazlık konusuna vakıf olması, söz konusu olayı her yönüyle çözümleyecek bilgi ve birikime sahip olması beklenmez. Özel ve teknik konularda hakimin değerlendirmesine yardımcı olması adına bilimsel mütalaaya başvurulur. Bilimsel mütalaa, uyuşmazlığın konusunda uzman olan bir kişinden alınır. Alınacak bilimsel mütalaa ücreti ise mütalaa hazırlatan tarafça karşılanır. Kişinin davayı kazanması durumunda mütalaa giderini mahkemeden ya da karşı taraftan talep etmesi mümkün değildir. Zira hukuki mütalaa için yapılan harcamalar, yargılama giderleri kapsamında değerlendirilmez.

Web: Anadolukriminal.com